Meesterdegen m1896

: 04 April 2021

Meesterdegen m1896 (Dutch Infantry NCO master sword M1896)

Dit is een degen die gedragen mocht worden door een militair (burgerstand kon ook) die geslaagd was voor een examen op één of meerdere wapens. Deze traditie is rond 1850 ingevoerd bij het leger. Als het examen succesvol werd afgelegd dan kon je jezelf prevot of meester noemen. Je kreeg een oorkonde, een speciaal embleem (voor op het uniform) en het recht op het dragen van de meesterdegen.

Er waren een aantal wapens waarvoor examen gedaan kon worden, zoals de sabel, degen, floret, espadon en geweer.
Het aantal wapens op de stootplaat geeft aan hoeveel brevetten de militair heeft behaald.
Om welk wapen het precies gaat kan er niet van worden bepaald (als er bijvoorbeeld een degen op de stootplaat staat dan hoeft het niet zo te zijn dat het brevet ook voor de degen is verkregen).

Sinds enige tijd is de meesterdegen weer helemaal terug in de traditie.
De kandidaat die slaagt voor het examen ter verkrijging van het schermbrevet “Meester op degen, floret, sabel of alle wapens” ontvangt naast een oorkonde het daaraan verbonden onderscheidingsteken. Hij is vervolgens gerechtigd dit "Meester-embleem“ op het uniform te dragen conform het kledingvoorschrift van het betreffende krijgsmachtonderdeel. Gedurende zijn initiële officiersopleiding kan een Meester op één of meerdere wapens de “Meesterdegen” ontvangen van de Gouverneur KMA of van de VOKIM. Hij is gerechtigd deze te dragen tijdens zijn opleiding.
(bron: koninklijke militaire schermvereniging - www.kmsv.nl)

Voor de tweede wereldoorlog mochten de meesters de degen altijd houden.
Nu kan de meester de degen bij de KMA verdienen maar moet hij bij het verlaten van de KMA de degen altijd weer inleveren.

We hebben hieronder een aantal varianten van deze degen op de foto gezet.
Ook laten er een aantal papieren brevetten uit de periode 1860-1900 zien, waarop vele mooie details te zien zijn.

...Detail van een oorkonde meesterdegen...

De meesterdegen:

Deze meesterdegen komt uit begin 1900. Totale lengte van de degen op de foto (zonder schede) is 93,5 cm.

Op de stootplaat is één wapen te zien - dus geslaagd voor één wapen.

De leverancier van deze meesterdegen: S. de Jager in Haarlem.

Op deze foto zijn nog drie meesterdegens te zien, allemaal met kleine verschillen. Vooral het verschil in de leeuwenkop valt op.

Deze meesterdegen is van een militair geweest die twee brevetten heeft gehaald.
Nog een bijzonderheid van deze degen is dat de voorbeugel uit twee delen bestaat (zichtbaar in het kleurverschil van het messing).

Uit de periode 1916-1918 hebben we een meesterdegen van ijzer. Vanwege de eerste wereldoorlog had Duitsland alle koper nodig voor de oorlogsproductie. Daarom konden de sabels die Nederland toen in Duitsland kocht niet met koperen onderdelen worden uitgerust. In plaats daarvan werd ijzer gebruikt door de fabrikanten in Solingen.

Detail van het gevest, waarop duidelijk te zien is dat deze degen van ijzer is gemaakt en niet van het gangbare messing.

Een foto om het verschil tussen de messing versie en de ijzeren versie te laten zien.

Foto uit begin 1900 van een KNIL militair die de Meesterdegen M1896 draagt.

Op de foto een infanterist van het 8e regiment infanterie met de meesterdegen M1896.

Detail van de foto waarop het sabel goed te zien is.

We laten hieronder een aantal prachtige en originele oorkondes zien die bij de meesterdegen horen.
Ze zijn in werkelijkheid erg groot (plm 70 bij 50 centimeter) waardoor het erg lastig is om ze goed te laten zien op een kleine foto.
Daarom staan er kleine afbeeldingen maar als u er op klikt dan opent het grote exemplaar en kunt u de details beter zien.
Ze staan op volgorde van leeftijd.

1) Brevet uit 1860: Meester op de Sabel